De interesse voor gezond eten is enorm. We starten steeds opnieuw met nieuwe diëten, omarmen bijzondere besjes en zaadjes en verbannen suiker uit ons leven. Allemaal pogingen om fitter te zijn en gezonder te blijven. Maar hoe maak je de keuze wat gezond eten is? Kun je voeding vergelijken met een medicijn?
Algemeen | Doel | Stappenplan | Voedingsrichtlijnen | Recepten | Artikelen in dit dossier
Algemeen
Goed eten is essentieel voor je lichaam. Slecht eten kan je zelfs ziek maken. Soms op korte termijn (voedselvergiftiging!) maar ook op lang termijn. Door een lange tijd verkeerd te eten, vergroot je het risico op tandbederf, overgewicht, hart- en vaatziektes, diabetes en zelfs kanker. Je yoghurt met lijnzaad ’s ochtends en die boerenkoolstamppot ’s avonds is dus geen medicijn, maar wel een perfect onderhoudsmiddel voor je lichaam.
Wie gezond wil eten, moet elke dag, minstens drie keer, goede keuzes maken. En dat doe je op basis van je verstand – denk je. Maar dat is fout … ook je gevoel, je opvoeding, je budget en wat op die dag in de koelkast ligt bepaalt hoe gezond je eet. Ook de plek waar je woont (stad?), hoe je naar je werk gaat (auto of trein?) en of je een relatie hebt of niet is bepalend voor je eetpatroon. Goede en gezonde keuzes maken, is helaas minder een kwestie van verstand dan je denkt.
Doel
Door te kiezen voor de juiste voeding geef je je lichaam elke dag de sleutels in handen om aan dat pakketje genen, dat je kreeg bij je geboorte, van alles te verbeteren en te vernieuwen. Alle organen en lichaamscellen reageren dagelijks op de duizenden voedingsstoffen die je binnenkrijgt met je eten.
Maar wat moet je eten? Want er is zoveel gezond eten. En er zijn zoveel mensen met een mening daarover … Wat moet je kiezen? Om te starten dit: gezond eten, is niet zo ingewikkeld. Maar je moet wel starten met weten wat er in je voeding zit én waarvoor het dient. Wat zit er in je appel (vitamines en vezels!)? En waarom is een gekookte tomaat gezonder dan een rauwe tomaat?
Stappenplan
Hoe ga je gezonder eten? Waar moet je beginnen? Om die vraag te beantwoorden moet je eigenlijk weten uit welke onderdelen goed en gezond eten bestaat. Zodra je dat weet, is je stappenplan bijna al klaar. Mix, match en vergeet vooral niet te genieten!
In een gezonde maaltijd zit:
1. Brandstof. Ons lichaam protesteert als het de verkeerde brandstof, of helemaal geen brandstof, krijgt. De belangrijkste brandstofbron voor het lichaam zijn complexe koolhydraten. Brood, fruit, peulvruchten en aardappelen zijn rijk aan koolhydraten.
2. Bouwstof. Je huid, organen en spieren bestaan allemaal uit eiwitten. Om al je weefsels via celvernieuwing te onderhouden heeft het lichaam continu eiwitten als bouwstof nodig. Ei, zuivel, vis, vlees, soja, peulvruchten en noten bevatten veel bouwstoffen.
3. Beschermende stoffen. Vitaminen en mineralen zijn beschermende stoffen die in allerlei verse en onbewerkte voedingsmiddelen zitten. Zo vind je vitamine B12 in dierlijke producten zoals vlees, vette vis, ei en zuivel. Vitamine C vinden we uiteraard vooral in fruit en groente. En een aardappel is weer rijk aan kalium. Dit laat zien hoe belangrijk het is om gevarieerd eten; een sinaasappel is niet gezonder dan broccoli, ze bevatten allebei andere beschermende stoffen.
Voedingsrichtlijnen
Er bestaan honderden richtlijnen, spelregels, piramides, maaltijdschijven en andere dieetrichtlijnen. Je hebt vast wel eens gehoord van de mediterrane voedselpiramide of de Schijf van Vijf. Soms stemmen ze overeen, maar er zijn ook verschillen. Een ding is zeker: al die verschillende richtlijnen maken het niet eenvoudig.
Voedingscentrum
In Nederland speelt het Voedingscentrum een belangrijke rol in de voedingsvoorlichting. Het is een onafhankelijke organisatie, gefinancierd door de Nederlandse overheid. Doel is consumenten wetenschappelijk verantwoorde, eerlijke informatie te geven over gezonde voeding en voedselveiligheid.
Schijf van Vijf
Eind 2004 lanceerde het centrum een nieuwe variant van de Schijf van Vijf: een handig hulpmiddel om de juiste keuzes te maken. Eten volgens deze schijf helpt om tekorten aan belangrijke voedingsstoffen te voorkomen. Natuurlijk zijn er daarnaast ook nog andere stromingen en diëten. Vooral om af te vallen is er veel keus in middelen, zoals maaltijdvervangers en eetlustremmers. Gezond eten is er echter niet altijd per se op gericht om af te vallen.
Uitgelicht recept
Sprookjesachtig lekkere pokébowl bietenwrap
Bernadette Kooijman is dé vrouw achter de kleurrijke groentetortilla's. Ze bedacht ze vijf jaar geleden en inmiddels liggen haar bieten- en worteltortilla's onder de...