Vet is een bijzonder ingrediënt in de keuken. Het is een product waarmee je andere producten bereidt, denk aan olie en boter om in te bakken. Maar het is ook een smaakgeleider: het maakt veel dingen lekkerder, zoals vers stokbrood met kruidenboter of een dressing met olie.

Vet is een belangrijke voedingsstof; we kunnen zelfs niet zonder! Het is een brandstof voor ons lichaam, er zitten onmisbare vetzuren in en allerlei vitamines. Wie olijfolie, boter, makreel, avocado, noten, zaden en kokos eet, krijgt als vanzelf de vitamines A, D, E en omega-3-vetzuren binnen. Onmisbare voedingsstoffen die je in veel mindere mate (of helemaal niet) terugvindt in je broccoli en sinaasappelsap.

Wie slank en fit wil zijn en om die reden weinig vet wil eten, bereikt al snel het tegenovergestelde. Je wordt niet slanker en ook niet fitter. Het eten van te weinig vet leidt bij de meeste mensen tot het eten van meer koolhydraten. Dit ontregelt je bloedsuikerspiegel, waardoor je meer gaat snacken, eerder moe bent en op de lange termijn zelfs te dik kan worden. Noten en olijfolie zijn bovendien een goede keuze voor een gezond hart en soepele vaten.

Het gezonde effect van vet:

• Het geeft energie
• In boter zitten vitamines, mineralen en vetzuren (vitamine A, D, E en K en linolzuur, selenium en calcium)
• Olie bevat de essentiële vetzuren zoals alfa-linoleenzuur en linolzuur
• Vette vis bevat het vetzuur omega-3, dit is een essentieel vetzuur wat ons lichaam niet zelf kan maken

Elk vet heeft zijn eigen, unieke voedingswaarde. Ook met vet moet je variëren, eet daarom zowel roomboter als olijfolie. En kies niet alleen voor vis, maar ook voor plantaardige vetten uit noten en gemalen lijnzaad. Onthoud wel: overdaad schaadt. Als je de calorieën uit je vette hap niet verbrandt, slaat je lichaam het op als vet. Dus vet is gezond, maar overdrijf niet!

Aan de andere kant hoef je ook niet bang te zijn voor vet, zelfs niet voor het verzadigde vet in kaas, roomboter, worst en vlees. Ook verzadigd vet blijkt elke keer weer minder slecht dan werd vermoed.

We zouden dus niet alleen een lekkere vetgebruiker moeten zijn, maar vooral een verstandige. Kies voor goede, natuurlijke vetten: in vis, noten, olijfolie en boter.

1. Gebruik een gezonde basisvoeding met enkelvoudig onverzadigde vetzuren uit olijf(olie), pinda(olie), noten(olie), koolzaadolie, avocado en ei.
2. Verrijk je voeding met omega-3-vetzuren. Varieer daarom met vette vis, lijnzaad(olie), walnoot(olie) en groene bladgroenten (bevatten een kleine portie ALA). Ook walnoten (25-30 gram per dag) leveren alfa-linoleenzuur en kun je gebruiken als variatie.
3. Eet zo min mogelijk omega-6-vetzuren uit linolzuurrijke margarines, zonnebloem- en saffloerolie.
4. Beperk verzadigd vet uit volvette zuivel, vet vlees, gebak, koek en snacks.

Zo bak je met boter

Boter bevat vet maar ook water, koolhydraten en eiwitten. Het water zorgt bij het bakken voor het bekende gespetter. De eiwitten en koolhydraten geven smaak, zorgen voor dat mooie bruine kleurtje maar ook voor het gevaar dat de boter verbrandt als je hem te heet laat worden. Als je dat wilt voorkomen, moet je boter klaren. Geklaarde boter maak je zo: laat de boter langzaam en voorzichtig smelten (probeer onder de 100 graden te blijven), laat de boter staan zodat vocht, eiwitten en koolhydraten zich gaan scheiden van het vet. Het schuim dat bovenop komt te liggen zal stollen en kun je eraf scheppen. Deze geklaarde boter kun je weer gebruiken om in te braden; het zal nu niet snel verbranden als je het verhit.

Zo bak je met olie

Olie kan veel heter worden als je het gebruikt om te bakken en braden. Maar niet elke olie mag je verhitten. Goed om te weten:

• Gebruik lijnzaadolie, tarwekiemolie en walnotenolie alleen koud, verhit deze oliën dus nooit.
• Olie heeft een rookpunt. Dit is de temperatuur waarbij de olie gaat roken of walmen. Dat zorgt voor een vieze smaak en er ontstaan schadelijke stoffen. Altijd vermijden dus! En als het gebeurt; weggooien en opnieuw beginnen.
• Bij de oliën en vetten die rijk zijn aan verzadigde vetten of enkelvoudig verzadigde vetten, zoals olijfolie, kokosolie en koolzaadolie, ontstaan er minder schadelijke stoffen als je ze verhit. Deze kun je dus het best gebruiken om mee te bakken.